Οι τάσεις του νερού το 2023 : Συνέδριο ΟΗΕ, Μεθάνιο, PFAS & Ψηφιακή Καινοτομία

Σήμερα επτά χρόνια πριν από τον στόχο Βιώσιμης Ανάπτυξης SDG του 2030, αναρωτηθήκαμε τι θα φέρει το 2023 για τον παγκόσμιο τομέα του νερού. Από το μεθάνιο έως την επίλυση της σπατάλης του νερού, τις χημικές ουσίες PFA και τη ψηφιοποίηση.

1) Το συνέδριο του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη

Συνεχίζοντας μια πολυάσχολη σεζόν εκδηλώσεων, η συνέλευση του ΟΗΕ για το νερό θα πραγματοποιηθεί στις 22 Μαρτίου (Παγκόσμια Ημέρα Νερού) στη Νέα Υόρκη. Οι συν-διοργανωτές θα είναι από το Τατζικιστάν και την Ολλανδία, ενώ το νερό θα είναι το κεντρικό θέμα σε αυτήν την εκδήλωση υψηλού προφίλ. Καθώς χαρακτηρίζεται ως «στιγμή ορόσημο» για το νερό, σημαντικό βάρος θα δοθεί στη ένωση των υπεύθυνων λήψης αποφάσεων υψηλού επιπέδου.

Οι εκτιμήσεις των Ηνωμένων Εθνών δείχνουν ήδη ότι εάν οι προσπάθειες δεν τετραπλασιαστούν τα επόμενα επτά χρόνια, θα είμαστε πολύ μακριά από την επίτευξη του Στόχου Βιώσιμης Ανάπτυξης (SDG) 6.

Με τον τρέχοντα ρυθμό, εκτιμάται ότι μέχρι το 2030 περίπου 1,6 δισεκατομμύρια άνθρωποι θα εξακολουθούν να στερούνται το ασφαλές πόσιμο νερό, 2.8 δισεκατομμύρια θα στερούνται ασφαλούς διαχείρισης αποβλήτων και 1,9 δισεκατομμύρια θα στερούνται βασικών εγκαταστάσεων υγιεινής.

Φαίνεται ότι με τον τρόπο που εξελίσσονται τα πράγματα δεν θα είναι δυνατή η επίτευξη των στόχων. Το ερώτημα επομένως είναι εάν η συνέλευση της Νέας Υόρκης οδηγήσει σε ταχεία δράση. Αυτό που απαιτείται είναι δράση και όχι ατελείωτες υπερβολικές συζητήσεις. Πριν από τη σύνοδο κορυφής, οι ενδιαφερόμενοι για το νερό κλήθηκαν να κάνουν προτάσεις για τα θέματα μέσω μιας διαδικτυακής διαβούλευσης, με τα αποτελέσματα να δημοσιεύονται εδώ.

2) Μεθάνιο: Κάτι περισσότερο από τη “διαδικασία χώνεψης των αγελάδων”

Όταν αναφέρεται το μεθάνιο οι περισσότεροι θα σκεφτούν αμέσως τις αγελάδες και τον τρόπο που επεξεργάζονται και χωνεύουν την τροφή τους. Ωστόσο, το μεθάνιο στο νερό θα μπορούσε να θεωρηθεί ως η μεγαλύτερη πρόκληση αλλά ταυτόχρονα και ευκαιρία σχετικά με την κλιματική αλλαγή.

Καθώς πλησιάζουμε το 2030 και τον στόχο του SDG αναφορικά με τη διασφάλιση της καθολικής πρόσβασης στο νερό και της ασφαλούς διαχείρισης των αποβλήτων, εμφανίστηκε μια απροσδόκητη συνέπεια η οποία είναι οι πρόσθετες εκπομπές από το επεξεργασμένο νερό και τα λύματα.

Με την αύξηση της επεξεργασίας του νερού, υπάρχει πρόσθετη ενεργειακή απαίτηση και επιπλέον εκπομπές.

Μέχρι και σήμερα, ο κλάδος συνεχίζει να χρησιμοποιεί ορυκτά καύσιμα για την παροχή της απαραίτητης ενέργειας για τις υπηρεσίες επεξεργασίας του νερού. Μια πρόσφατη μελέτη της GWI (Εταιρείας Ερευνών) που εκπονήθηκε για τη διάσκεψη COP27 του ΟΗΕ στην Αίγυπτο έδειξε ότι ο τομέας του νερού παράγει το 4,7% των παγκόσμιων εκπομπών μεθανίου.

Γιατί είναι αυτό ανησυχητικό;

Ενώ για τα περισσότερα αέρια του θερμοκηπίου χρειάζεται περίπου 100 έτη για να φανούν οι επιπτώσεις τους στην υπερθέρμανση του πλανήτη , το μεθάνιο χρειάζεται μόνο 12 χρόνια για να επιδράσει στην υπερθέρμανση της ατμόσφαιρας.

Η έρευνα έχει δείξει ότι το 50% των άμεσων εκπομπών μιας εταιρείας κοινής ωφέλειας θα μπορούσε να προέρχεται από το μεθάνιο των υπονόμων. Στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες, το παραγόμενο μεθάνιο προέρχεται από αναποτελεσματικές μονάδες επεξεργασίας, σηπτικές δεξαμενές και υγρούς λάκκους αποχετεύσεων.

«Η αντιμετώπιση του προβλήματος του μεθανίου των λυμάτων μπορεί να μετριάσει πιο γρήγορα τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής», δήλωσε η GWI.

Στο ερώτημα που τίθεται συχνά για το ποιος είναι ο ρόλος του τομέα του νερού στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής, το μεθάνιο θα μπορούσε να βρίσκεται στο επίκεντρο της απάντησης.

3) Το κέρδος απο την μείωση των απωλειών του νερού

Με τις συμβατικές πηγές νερού να βρίσκονται υπό πίεση, υπάρχει αυξανόμενη ανάγκη για βελτίωση της απόδοσης των υφιστάμενων δικτύων. Με απλά λόγια: η μείωση των απωλειών του νερού θα έχει ως αποτέλεσμα περισσότερο διαθέσιμο νερό για οικιακή και βιομηχανική χρήση.

Οι αριθμοί που αφορούν την απώλεια νερού είναι συγκλονιστικοί. Οι απώλειες του νερού από ραγίσματα των σωληνώσεων και οι παλιές υποδομές, σε συνδυασμό με τις κλοπές, συνεχίζουν να μαστίζουν τη βιομηχανία του νερού. Οι εκτιμήσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας δείχνουν ότι έως και 30% του νερού χάνεται καθημερινά στο δίκτυο.

Μόνο στην Αγγλία και την Ουαλία υπολογίζεται ότι χάνονται περίπου τρία δισεκατομμύρια λίτρα νερού καθημερινά, ενώ οι δεσμεύσεις για το 2050 σχετικά με τη μείωση της απώλειας του νερού στο μισό φαίνονται ακατόρθωτες.

Το 2023 θα μπορούσε να είναι μια χρονιά δράσης σχετικά με την απώλεια του νερού: Η αυξανόμενη πίεση στις επιχειρήσεις κοινής ωφελείας από τις ρυθμιστικές αρχές για επενδύσεις σε βελτιώσεις, σε συνδυασμό με την εξέλιξη της τεχνολογίας όπως η τεχνητή νοημοσύνη, οι εξελιγμένοι αισθητήρες, οι νέες ακουστικές τεχνολογίες, οι δορυφορικές εικόνες και τα θερμικά drones μπορούν να βοηθήσουν στον εντοπισμό των διαρροών και στη μείωση των απωλειών.

Ακόμα σύμφωνα με το BBC αναμένονται περαιτέρω καινοτόμες τεχνολογίες και σχετικές επενδύσεις όπως μια νέα γενιά υπόγειων ρομποτικών σωλήνων που δοκιμάζονται από το Πανεπιστήμιο του Σέφιλντ.

Μπορεί αυτή τη στιγμή η απώλεια του νερού και η επίλυση των διαρροών να μην θεωρούνται μείζων ζητήματα και να μην έχουν άμεσα εμφανή αποτελέσματα. Ωστόσο, πρέπει να αποτελέσουν τον ακρογωνιαίο λίθο των μελλοντικών στρατηγικών για το νερό.

Για παράδειγμα σύμφωνα με την Water Resources South East (WRSE) το περιφερειακό σχέδιο της Νοτιοανατολικής Αγγλίας είναι να εξοικονομηθεί μέσω της μείωσης των διαρροών και της κατανάλωσης, επιπλέον 70% του ενός εκατομμυρίου κυβικών μέτρων (m3) νερού/ημέρα που είναι το απαιτούμενο μεταξύ του 2025 και του 2035.

4) Προβληματικά PFAS: Η ώρα των “παντοτινών” χημικών

Τα PFAS θα μπορούσαν να γίνουν ένας από τους μεγαλύτερους πονοκεφάλους για τις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας σε όλο τον κόσμο. Τι είναι τα PFAS;

Αποκαλούνται “παντοτινά” χημικά λόγω των υπερ-πολυφθοροαλκυλιωμένων χημικων ουσίων που χρησιμοποιούνται για τη σύνθεσή τους. Τα PFAS είναι μια ομάδα παρασκευαζόμενων χημικών ουσιών που περιλαμβάνουν PFOA, PFOS, GenX και πολλές άλλες χημικές ουσίες.

Οι σχεδόν αδιάσπαστες ενώσεις των PFAS τα έχουν καταστήσει δημοφιλή για τη δημιουργία αντικολλητικών τηγανιών, αδιάβροχων ρούχων και άλλων αντικείμενων. Τα PFAS είναι θύμα της δικής τους επιτυχίας: τόσο ισχυρά που είναι πανταχού παρόν στην κατασκευή των περισσότερων προϊόντων αλλά και εξαιρετικά δύσκολο να καταστραφούν όταν καταλήξουν στο περιβάλλον.

Οι μονάδες επεξεργασίας νερού δεν θεωρούνται υπεύθυνες για την παραγωγή ή την προσθήκη PFAS στο νερό. Αποτελούν όμως την πύλη μέσω της οποίας εισέρχονται τα PFAS στο περιβάλλον. Για το γεγονός αυτό, η βιομηχανία του νερού θεωρείται υπεύθυνη για την αφαίρεση των PFAS.

Στις ΗΠΑ, υπολογίζεται ότι υπάρχουν πάνω από 2000 επιβεβαιωμένες τοποθεσίες μόλυνσης από PFAS σε 50 πολιτείες.

Το 2023, η χαρτογράφηση των PFAS από την Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος των ΗΠΑ θα συνεχιστεί ως μέρος του σχεδίου 2021-2024 για τη δέσμευση για πιο τολμηρές νέες πολιτικές.

Εν όψει της αλλαγής των ορίων για τα PFAS στο νερό, ορισμένες αρχές ύδρευσης όπως η Orange County Water District (OCWD) έχουν προχωρήσει σε διαδικασίες επεξεργασίας του νερού, με υλικά όπως ο κοκκώδης ενεργός άνθρακας και η ανταλλαγή ιόντων.

Ενώ η παρεμπόδιση της εισροής των PFAS στο περιβάλλον μπορεί να φαίνεται αρκετά δύσκολη διαδικασία, υπήρξε πρόσφατα μια στιγμή ελπίδας. Στα τέλη του Δεκεμβρίου, ο «χημικός κολοσσός» 3M ανακοίνωσε ότι θα σταματήσει την παραγωγή των PFAS έως το 2025 με κόστος έως και 2,3 δισεκατομμύρια δολάρια.

Θα ακολουθήσουν και άλλοι;

5) Ψηφιακές καινοτομίες: οι ισχυρότεροι θα επιβιώσουν

Από την τεχνολογία ανίχνευσης διαρροών έως την τεχνολογία Digital Twin (DT), έχει υπάρξει μια πληθώρα νέων ψηφιακών τεχνολογιών που εμφανίστηκαν στη βιομηχανία του νερού.

Το 2021, σύμφωνα με τη GWI WaterData, εκτιμάται ότι επενδύθηκε το εκπληκτικό ποσό των 470 εκατομμυρίων δολαρίων σε “startups” νερού σε 90 χώρες. Το μεγαλύτερο ποσό συγκεντρώθηκε από ψηφιακές προσφορές.

To 2023, αναμένεται πολύ διαφορετικό. Πέρα από την πανδημία, ο κόσμος αναστατώθηκε και από τις γεωπολιτικές προκλήσεις που ακολούθησαν όπως η σύγκρουση Ρωσίας-Ουκρανίας, η συνεχιζόμενη διακοπή της εφοδιαστικής αλυσίδας, το ρεκόρ του πληθωρισμού και η αύξηση των τιμών της ενέργειας.

Οι εταιρείες που έχουν περάσει επιτυχώς τη “startup” φάση, νωρίτερα το 2022, θα είναι σε πλεονεκτική θέση σχετικά με την χρηματοδότηση τους, αφού είναι στο σημείο να εφαρμόσουν τεχνολογίες οι οποίες είναι ήδη «δοκιμασμένες» και «αποδεδειγμένες» όσων αφορά τη χρησιμότητα τους έναντι των νεοσύστατων επιχειρήσεων που βρίσκονται ακόμη σε πιλοτική φάση.

Οι ψηφιακές λύσεις αναμφίβολα θα συνεχίσουν να αυξάνονται καθώς ο κλάδος του νερού εξελίσσεται ψηφιακά, ωστόσο είναι πιθανό οι επενδύσεις να γίνονται πιο επιλεκτικά και με μεγαλύτερη προσοχή.